Chrząstka stawu kolanowego to tkanka, która pokrywa, amortyzuje i chroni staw. Zapobiega nadmiernemu tarciu kości o siebie. Kiedy się zużyje, przestaje spełniać swoją funkcję i zmniejsza ochronę kości. Podobnie uszkodzenie więzadeł torebki stawowej, błony maziowej oraz okołostawowych tkanek może spowodować powstanie patologicznych zmian w obrębie kolana. W rezultacie możesz cierpieć na objawy zwyrodnienia stawu kolanowego. Sprawdź, jak je rozpoznać.
Czym jest zwyrodnienie stawu kolanowego?
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego to powszechna dolegliwość, która dotyka ok. 250 milionów ludzi na świecie, przy czym w Europie jest to ok. 15% kobiet i ok. 10% mężczyzn po 60. roku życia [1]. Mimo że jest charakterystyczna dla osób starszych, to jednak coraz częściej obserwuje się jej objawy również u przedstawicieli młodego pokolenia [2].
Zwyrodnienie stawu kolanowego jest przewlekłym i postępującym procesem, w którym dochodzi do niszczenia prawidłowej struktury stawu. Uszkodzeniu mogą ulec takie elementy tworzące staw kolanowy, jak chrząstka stawowa, więzadła, torebka stawowa, kość podchrzęstna i inne [1].
Jakie są pierwsze objawy zwyrodnienia stawu kolanowego?
Pierwsze objawy choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego pojawiają się zazwyczaj pomiędzy 40. a 60. rokiem życia [3]. Obejmują one [2,3]:
ból kolana w zajętym stawie: może pojawiać się w ruchu np. podczas wchodzenia lub schodzenia po schodach, ale także po okresach długiego unieruchomienia np. rano po wstaniu z łóżka;
pogorszenie ruchomości i sztywność stawu, zwłaszcza poranna: ograniczeniu ulega zakres ruchu np. niemożność całkowitego zgięcia nogi w kolanie;
trzeszczenia w stawie: charakterystyczne odgłosy strzykania i chrupania, czyli tarcia o siebie powierzchni stawowych.
Gdy zwyrodnienie stawu kolanowego postępuje, mogą pojawić się również inne objawy, takie jak obrzęk, który można zobaczyć gołym okiem w okolicy rzepki oraz zniekształcenie i poszerzenie obrysów kolana [3].
Jakie są przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego?
W zależności od przyczyny, zwyrodnienie stawu kolanowego może mieć charakter [1, 3]:
pierwotny: choroba ma raczej nieznaną przyczynę, najczęściej jednak wynika ze zmian degeneracyjnych zachodzących w stawie wraz z wiekiem;
wtórną: dolegliwości pojawiają się w następstwie działania konkretnego czynnika np. wrodzonych wad stawów, zaburzeń budowy stawów, procesów zapalnych, urazów kolan, chorób genetycznych takich jak np. hemofilia lub chorób układowych m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów i dny moczanowej.
Ryzyko powstawania zmian zwyrodnieniowych w stawach kolanowych zwiększają również [3]:
nadwaga i otyłość;
uprawianie sportu lub praca zawodowa obciążające stawy kolanowe np. wymagające długotrwałego przebywania w pozycji ze zgiętymi kolanami;
słaba kondycja fizyczna i związane z nią osłabienie mięśni, które otaczają staw kolanowy.
Do jakiego lekarza z objawami zwyrodnienia stawu kolanowego?
Kiedy pojawią się pierwsze objawy choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego, takie jak ból, sztywność, trzeszczenie i ograniczenie ruchomości, nie należy zwlekać z interwencją lekarską. Należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej np. internisty, który wystawi skierowanie do reumatologa. Specjalista po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem i badania fizykalnego może zlecić wykonanie badania radiologicznego (RTG), ultrasonografii (USG) lub rezonansu magnetycznego (MRI) [1].
Leczenie zwyrodnienia stawu kolanowego
Dopiero po rozpoznaniu zwyrodnienia stawu kolanowego i po ocenie jego przyczyn będzie można wdrożyć leczenie zachowawcze (nieoperacyjne) lub operacyjne. Zazwyczaj w pierwszej kolejności wykorzystuje się metody niezabiegowe, które mają poprawić komfort życia chorego oraz spowolnić proces postępowania choroby. Może zaistnieć konieczność leczenia farmakologicznego, które polega na doustnym lub miejscowym stosowaniu preparatów przeciwbólowych i przeciwzapalnych.
Bardzo ważną rolę odgrywa również fizjoterapia i fizykoterapia, zwłaszcza ćwiczenia zlecone przez fizjoterapeutę oraz zabiegi np. krioterapii, pola magnetycznego, prądów TENS [1]. Ponadto zaleca się unikanie wykonywania czynności obciążających kolana.
Bibliografia:
1. Pękala P., Zwyrodnienie stawu kolanowego – choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, 2023: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/275826,zwyrodnienie-stawu-kolanowego-choroba-zwyrodnieniowa-stawu-kolanowego
2. Radlak K., Zwyrodnienie stawu kolanowego, 2022: https://centrum.fizjoterapeuty.pl/schorzenia/zwyrodnienie-stawu-kolanowego/
3. Guła Z., Korkosz M., Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza), 2023: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-artroza
Artykuł na zlecenie marki Diky.
Dodaj komentarz